Białystok to miasto wielu kultur i wielu wyznań. Tu przez wieki mieszkali katolicy, protestanci, prawosławni, Żydzi i muzułmanie. Pierwsi ewangelicy osiedlili się w XVII w., zaproszeni przez Jana Klemensa Branickiego. Byli to rzemieślnicy i specjaliści pracujący w rezydencji. Podlegali zborowi w Zabłudowie. Kiedy Białystok, zgodnie z traktatem rozbiorowym z 24 października 1795 r. został wcielony do Królestwa Prus, do Departamentu Prus Nowowschodnich, a w styczniu 1796 r. oficjalnie znalazł się pod pruskim zarządem, stał się stolicą departamentu białostockiego i ważnym ośrodkiem administracyjno-gospodarczym. Wiązało się to z osiedleniem w mieście i okolicy znacznej grupy niemieckich żołnierzy wraz z ich rodzinami (w Białymstoku osiedliło się ponad 1 tys. osób).