Strona główna > > Gdy każda łza modlitwą > Gdy każda łza modlitwą

Gdy każda łza modlitwą

Po agresji Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 r. do niewoli sowieckiej trafiło ok. 250 tys. żołnierzy Wojska Polskiego, funkcjonariuszy Policji Państwowej, Korpusu Ochrony Pogranicza i innych formacji. Według sprawozdania Zarządu NKWD ds. Jeńców Wojennych i Internowanych z 5 grudnia 1943 r., w sowieckich obozach w latach 1939–1941 znajdowało się ponad 130 242 jeńców polskich. Sowieci odseparowali oficerów i osadzili ich w obozach w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku. NKWD pod kierownictwem Ławrientija Berii za zgodą Józefa Stalina uznało oficerów WP za wrogów władzy radzieckiej i skazało na śmierć poprzez rozstrzelanie. Decyzja o wymordowaniu bez sądu polskich jeńców wojennych zapadła 5 marca 1940 r. Strzałem w tył głowy zostało zamordowanych ponad 22 tys. żołnierzy, w tym także duchowni.

Wśród kapelanów WP obok księży katolickich znaleźli się duchowni protestanccy, prawosławni oraz wyznawcy religii mojżeszowej z naczelnym rabinem WP. Nie wszyscy ujawnili wobec funkcjonariuszy NKWD swoją funkcję kapelańską, choć najprawdopodobniej Sowieci doskonale orientowali się w statusie przetrzymywanych jeńców. Status prawny kapelanów służby stałej lub pozostających w rezerwie w momencie wybuchu wojny był jednoznaczny – byli oni częścią korpusu oficerskiego regularnych sił zbrojnych. Na mocy konwencji międzynarodowych kapelanów nie wolno było przetrzymywać w obozie, lecz zgodnie z art. 9 p. l Konwencji Czerwonego Krzyża w miarę możliwości odesłać jak najszybciej do rodzinnego kraju. Konwencja ta głosiła także, że kapelani, podobnie jak personel sanitarny oraz przeznaczony wyłącznie do zbierania i przenoszenia rannych lub chorych, będą uszanowani i otoczeni opieką w każdym przypadku, natomiast w wyniku dostania się do niewoli nie będą traktowani jako jeńcy wojenni. Los duchownych wziętych w niewolę przez Sowietów zależał od woli Stalina, nieliczącego się z regulacjami i konwencjami zachodniej Europy.

Wśród zamordowanych kapelanów (oprócz rzymskich katolików) znajdują się: mjr Baruch Steinberg (w 1939 r. naczelny rabin Wojska Polskiego, w 1933 r. objął obowiązki szefa Głównego Urzędu Duszpasterstwa Wyznania Mojżeszowego WP, w stopniu majora); ks. Jan Potocki (w 1939 r. naczelny kapelan duszpasterstwa ewangelicko-reformowanego w Wojsku Polskim, w stopniu majora, wiosną 1939 r. mianowany szefem Głównego Urzędu Duszpasterstwa Ewangelicko-Reformowanego w WP); płk Edward Paszko (b. Naczelny Kapelan Ewangelickiego (ewangelicko-augsburskiego) Duszpasterstwa Wojskowego); ks. mjr Mikołaj Ilków (kapelan wyznania grekokatolickiego, poseł na Sejm RP, założyciel parlamentarnego Klubu Ukraińsko-Włościańskiego); pastor mjr Stanisław Patson (kapelan ewangelicki); st. kapelan ppłk. Szymon Fedoreńko (Naczelny Kapelan WP Cerkwi Prawosławnej oraz prawosławny kapelan WP); mjr Romanienko.

Autorzy reportażu przypominają postacie kapelanów zamordowanych przez Sowietów, ofiary zbrodni katyńskiej oraz opowiadają o tej tragedii.

Data emisji

2020-08-11

Godzina emisji

6:15

Nadawca

TVP 2

Więcej audycji

Nabożeństwo

Data emisji

17 listopada 2024

Godzina emisji

8:00

Nadawca

Polskie Radio pr. II
Czytaj więcej

Kościoły w Polsce i na świecie

Data emisji

23 listopada 2024

Godzina emisji

19:15

Nadawca

Polskie Radio pr. I
Czytaj więcej

Kościoły w Polsce i na świecie

Data emisji

16 listopada 2024

Godzina emisji

19:15

Nadawca

Polskie Radio pr. I
Czytaj więcej