Święto Wniebowstąpienia Pańskiego w Kościołach Polskiej Rady Ekumenicznej

Kościół Ewangelicko-Augsburski

Czterdzieści dni po Zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa w kalendarzu liturgicznym znajdziemy ważne, choć często zapomniane święto – Wniebowstąpienie Pana Jezusa. Jest to jedno z najstarszych i ważniejszych świąt chrześcijańskich.

Dokumenty historyczne wspominają o nim już w drugiej połowie IV w. Uroczystość obchodzi się czterdzieści dni po Wielkanocy i dziesięć dni przed świętem Zesłania Ducha Świętego. Święto przypomina o wydarzeniu z historii zbawienia. Chrystus, który głosił Ewangelię czterdzieści dni po swoim zmartwychwstaniu, wstąpił do nieba i zasiadł po prawicy Ojca (por. Łk 24,50–53).

Wniebowstąpienie Pańskie, które jest ukoronowaniem Zmartwychwstania, nawiązuje i zapowiada również obietnice dane przez Pana Jezusa – zesłanie Ducha Świętego i jego powtórne przyjście. Przypomina o tym anamneza, modlitwa w liturgii komunijnej Kościoła, zmawiana podczas nabożeństwa: „Boże, Ojcze nasz niebiański, wspominając zbawczą mękę i śmierć Twojego Syna, uwielbiamy Jego zmartwychwstanie i wniebowstąpienie, oraz oczekujemy na Jego powtórne przyjście w chwale”. Taka jest nasza wiara chrześcijańska wynikająca z Wniebowstąpienia Pańskiego. Chcemy oddawać cześć i uwielbienie naszemu Panu i Zbawicielowi, który „przychodzi wśród obłoków, i ujrzy go wszelkie oko (..)”, bo tylko On jest „tym, który jest i który był, i który ma przyjść” (Ap 1,4–8).

Znaczenie tego święta dla ewangelików posiada również wymiar prawny. W ustawie o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP zapisano, że święto Wniebowstąpienia Pańskiego jest dla ewangelików dniem wolnym od pracy (art. 14).

W ten dzień w kościołach odbywają się świąteczne nabożeństwa, zwyczajowo odprawiane w godzinach popołudniowych.

Kościół Starokatolicki Mariawitów

W liturgii Kościoła Starokatolickiego Mariawitów uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego przypada zawsze w czwartek, czterdzieści dni po Wielkanocy. Po przeczytaniu Ewangelii gasi się paschał, symbolizujący zmartwychwstałego Chrystusa, i wynosi się z prezbiterium. Mariawici tego dnia przypominają, że choć Pan Jezus wstąpił do nieba, aby przygotować nam miejsce, to jednak nieustannie jest On obecny w swoim Kościele, w Słowie Bożym i w Przenajświętszym Sakramencie, gdzie odbiera najwyższą cześć i chwałę jako Król Królów i Pan Panów. W naukach, kapłani przypominają słowa Zbawiciela: „nie zostawię was sierotami” (J 14,18), wskazując że w Eucharystii Pan Jezus przedłuża na ziemi swoje wcielenie i jest nieustającą ofiarą przebłagalną za naszego grzechy. Liturgia tej uroczystości często kończy się procesją z Przenajświętszym Sakramentem wokół kościoła.

Na trzy dni przed uroczystością Wniebowstąpienia Pańskiego przypadają Dni Krzyżowe, czas szczególnej modlitwy błagalnej, o urodzaj i Boże błogosławieństwo dla pracy rolników, pól i zasiewów. Niegdyś w te dni z kościoła do przydrożnych krzyży (stąd nazwa) odbywała się procesja, podczas której śpiewano litanię do wszystkich świętych, odmawiano psalmy i modlitwy błagalne w różnych intencjach, kapłan w trakcie procesji poświęcał i błogosławił pola. Kiedy procesja wracała do kościoła sprawowana była specjalna msza święta z prośbą o błogosławieństwo i urodzaj. Obecnie odchodzi się od praktykowania procesji i błogosławieństwa pól w te dni, jednakże wszystkie przepisane modlitwy i msza święta błagalna sprawowane są wewnątrz kościołów. Teksty liturgiczne tych dni, wraz z niedzielą poprzedzającą Wniebowstąpienie, koncentrują się na znaczeniu modlitwy. Są to bowiem ostatnie dni fizycznej obecności Pana Jezusa na ziemi, dlatego Kościół zanosi do swego Mistrza i Pana modły, aby On wstępując do nieba przedstawił je swojemu Ojcu.

Od uroczystości Wniebowstąpienia aż do wigilii Zesłania Ducha Świętego rozpoczyna się odmawianie nowenny do Ducha Przenajświętszego. Jest to zbiór modlitw i rozważań przeznaczonych na każdy dzień, skierowanych do Trzeciej Osoby Trójcy Świętej z prośbą o wylanie na wiernych siedmiorakich darów. Pan Jezus wstępując do nieba nakazał uczniom pozostać w Jerozolimie, aż Ojciec wypełni swoją obietnicę i będą napełnieni mocą z wysokości. Na pamiątkę tego modlitewnego czuwania chrześcijanie wzywają Ducha Świętego, aby zstąpił na wiernych i udzielił im swoich darów.

27 maja mariawici wspominają narodzenie świętej Marii Franciszki Kozłowskiej. Tego dnia w kościołach odprawiane są uroczyste nabożeństwa, przypominające życie i nauczanie założycielki mariawityzmu, śpiewane są pieśni ku jej czci i odmawiane są modlitwy za jej wstawiennictwem. Często w okolicy tego święta wierni pielgrzymują do różnych miejsc związanych z jej życiem, m.in. do Wielicznej, gdzie urodziła się 27 maja 1862 r., Stoczka Węgrowskiego, gdzie została ochrzczona, czy do Węgrowa, gdzie został pochowany jej ojciec Jakub, który zginął podczas powstania styczniowego w bitwie pod Węgrowem 3 lutego 1863 r., walcząc o wolność swojej ojczyzny.

27 maja 1911 r. poświęcone zostały fundamenty pod Świątynię Miłosierdzia i Miłości w Płocku. Odtąd ten dzień obchodzony jest jako rocznica poświęcenia kościoła. Świątynia w Płocku jest jedyną mariawicką katedrą i sanktuarium, do którego pielgrzymują wierni z całego świata. W jej podziemiach pochowana jest założycielka oraz pierwsi biskupi Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kościół Prawosławny

W czwartek szóstego tygodnia po święcie Paschy Kościół Prawosławny świętuje Wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa. Święto zaliczane jest to grona dwunastu wielkich świąt i obchodzone jest zawsze w czterdziesty dzień po Zmartwychwstaniu Chrystusa. Jest świętem pańskim, ruchomym, którego data uzależniona jest od Paschy. Wniebowstąpienie Pańskie jest jednym z najstarszych świąt chrześcijańskich i zostało ustanowione około IV w.

Święto posiada radosny charakter o czym świadczy kontakion – hymn rozwijający sens święta, zgodnie z którym, pomimo wstąpienia na niebiosa, Zbawiciel pozostaje nieodłącznym, nie porzucając i nie oddalając się od wiernych, a zapewniając: „Jam jest z wami, nikt przeciwko wam”. Wniebowstąpienie Chrystusa było konieczne, aby uczniowie mogli otrzymać zapowiedzianego przed męką Pańską Pocieszyciela, Przenajświętszego Ducha.

Kiedy nadszedł czas wniebowstąpienia, Chrystus w towarzystwie apostołów udaje się na Górę Oliwną, skąd wznosi się na niebiosa. Idąc na Górę Oliwną, Pan rozmawia z uczniami o konieczności głoszenia wszystkim narodom o Nim i Królestwie Bożym. Wartym podkreślenia pozostaje fakt, że podczas Wniebowstąpienia Chrystusa oprócz uczniów obecna była Bogurodzica, co znajduje odzwierciedlenie w ikonie święta. Znając pytania rodzące się w głowach apostołów, Chrystus stawia przy nich aniołów, którzy wyjaśniają Jego wstąpienie na niebiosa oraz zapowiadają powtórne, chwalebne przyjście Zbawiciela w asyście aniołów na Sąd Ostateczny.

Po powrocie z Góry Oliwnej apostołowie wraz z niewiastami niosącymi wonności i Matką Bożą pozostają w wieczerniku, gdzie poświęcając się postom i modlitwom, oczekują zgodnie z obietnicą przyjścia Świętego Ducha.

W tradycji liturgicznej Wniebowstąpienie posiada osiem dni poświątecznych. Znaczenie święta wyraża troparion – hymn na cześć święta: „Wzniosłeś się w chwale, Chryste, Boże nasz czyniąc radość swoim uczniom przez obietnicę zesłania Ducha Świętego i zapewnienie ich przez Twe błogosławieństwo, żeś Ty jest Syn Boży – Zbawiciel świata”.

O ile współczesna praktyka Kościoła Rzymskokatolickiego dopuszcza przeniesienie święta Wniebowstąpienia Pańskiego na najbliższą niedzielę, co skraca czas oczekiwania na przyjście Świętego Ducha, o tyle Kościół Prawosławny nie dopuszcza takiej możliwości i niedzielę po święcie Wniebowstąpienia Pańskiego poświęca pamięci ojców I Soboru Powszechnego w Nicei z 325 r. Wynika to z połączenia sensu święta Wniebowstąpienia z ustaleniami soborowymi wyrażającymi tę samą myśli, gdzie Syn Boży stał się doskonałym człowiekiem, będąc równocześnie prawdziwym Bogiem, wzniósł się i zasiadł po prawicy majestatu Ojca. Dlatego teoforyczni ojcowie postanowili po święcie Wniebowstąpienia obchodzić pamięć ojców z Nicei nauczając w ciele wstępującego do nieba prawdziwego Boga i w ciele doskonałego Człowieka, Jezusa Chrystusa.

Po zakończeniu okresu święta Wniebowstąpienia Pańskiego i dzień przed Pięćdziesiątnicą Kościół Prawosławny wspomina wszystkich, którzy zasnęli w nadziei zmartwychwstania. Jest to tzw. sobota rodziców, sobota przed świętem św. Trójcy. Pamięć o zmarłych przodkach tuż przed Pięćdziesiątnicą wynika z tego, że w święto Zesłania Świętego Ducha na apostołów odkupienie świata zostało przypieczętowane uświęcającą i doskonałą łaską Życiodajnego, Świętego Ducha, udzielającego zbawienia zarówno żywym, jak i umarłym.

opr. na podstawie liturgia.cerkiew.pl