Pokaż wyszukiwarkę
Wybierz język:

Kościoły a społeczeństwo obywatelskie

17 maja 2019 Kościoły a społeczeństwo obywatelskie

Konferencja w Zurychu (fot. mk)

 

Czy Kościoły są częścią społeczeństwa obywatelskiego? Jakie jest ich miejsce we współczesnym społeczeństwie? Co mogą do niego wnieść? Jakie są podobieństwa i różnice w tej kwestii w poszczególnych krajach europejskich? Na te tematy dyskutowali uczestnicy międzynarodowej konferencji „Kościoły a społeczeństwo obywatelskie”.

Konferencja odbyła się od 29 do 30 kwietnia w zuryskiej siedzibie Kościoła Ewangelicko-Reformowanego Kantonu Zurychu. Wzięło w niej udział ponad 20 osób z Czech, Niemiec, Polski, Szwajcarii, Węgier i Włoch. Wśród nich obecni byli: ks. Grzegorz Giemza, dyrektor Polskiej Rady Ekumenicznej, Michał Karski, redaktor serwisu internetowego PRE, oraz Joanna Matuszewska, asystentka europarlamentarzystki Danuty Hübner.

Uczestnicy dyskutowali na temat stanu społeczeństwa obywatelskiego we współczesnej Europie oraz zastanawiali się, jakie jest w nim miejsce dla Kościołów. O tym, czym jest społeczeństwo obywatelskie, mówiła ks. dr Monica Schreiber z Akwizgranu. Zwróciła też uwagę na relację między społeczeństwem obywatelskim a Kościołami w Unii Europejskiej oraz na wyzwania i możliwości dla Kościołów w tym zakresie. – Kościoły powinny być miejscem, w którym ludzie mogą się uczyć, jak rezygnować z własnego interesu na rzecz dobra wspólnego, jak dochodzić do kompromisu. Tradycyjnie ta cnota, która przeciwdziała narcystycznym tendencjom naszego współczesnego rozwoju w kontekście socjologicznym i politycznym, jest nazywana pokorą. W moim przekonaniu, uczenie pokory i życie w niej jest największym darem, jaki chrześcijaństwo może obecnie wnieść do wsparcia społeczeństw obywatelskich – mówiła prelegentka.

O społeczeństwie obywatelskim w Szwajcarii opowiadał prof. Wolf Linder, politolog z Uniwersytetu w Bernie. Zwracał uwagę na specyfikę szwajcarskiego ustroju, jakim jest federalizm, a kulturę polityczną charakteryzuje demokracja bezpośrednia i zasada pomocniczości. Jak mówił, jest to korzystne dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Organizacje pozarządowe coraz bardziej się profesjonalizują i umiędzynaradawiają. Pojawia się natomiast pytanie, czy organizacje te nie są kupowane przez gospodarkę lub państwo.

Dr Rupert Strachwitz, politolog z Maecenata Institut w Berlinie, wygłosił referat na temat „Europejskie społeczeństwo obywatelskie a Kościół”. Zwrócił uwagę na historyczny proces rozdzielania religii od władzy państwowej i zastanawiał się, czy Kościoły mogą stać się częścią społeczeństwa obywatelskiego. Jego zdaniem jest to możliwe i słuszne, a wspólnoty religijne powinny pójść tą drogą. – Głos Kościołów będzie silniejszy, gdy będą one wewnątrz społeczeństwa obywatelskiego – przekonywał.

Podczas konferencji zaprezentowano również działalność kilku szwajcarskich inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego. Był też czas na dyskusje w grupach i wymianę doświadczeń uczestników konferencji w kwestii działania społeczeństwa obywatelskiego w ich krajach. Szwajcarzy zwracali uwagę na problemy z uzyskiwaniem obywatelstwa przez imigrantów oraz duży odsetek mieszkańców pozbawionych prawa wyborczego (wahający się w zależności od kantonu, w niektórych miejscach sięgający nawet kilkudziesięciu procent populacji). Węgrzy opowiadali o trudnościach, jakie stwarza rząd organizacjom pozarządowym. System finansowania, również Kościołów, powoduje brak rzetelnej kontroli obywatelskiej nad rządem. Polscy uczestnicy konferencji mówili między innymi o problemach z zaufaniem społecznym, co skutkuje niechęcią do zrzeszania się w organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Z prowadzonych dyskusji można było też wywnioskować, że miejsce Kościołów w społeczeństwie obywatelskim nie jest jasno zdefiniowane ani w Europie Zachodniej, ani we Wschodniej.

Organizatorami konferencji byli Plusbildung, Oikosnet Europe, Kościół Ewangelicko-Reformowany Kantonu Zurychu oraz Paulus Akademie.

mk