Aktualności

18 stycznia 2024

Stosunek Kościołów Polskiej Rady Ekumenicznej do ekumenizmu

Dzisiaj rozpoczyna się Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. To czas wspólnych spotkań i modlitw chrześcijan różnych wyznań, a także szczególnej refleksji nad ideą ekumenizmu. Jakie podejście do ekumenizmu mają Kościoły zrzeszone w Polskiej Radzie Ekumenicznej?

Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan odbywa się co roku od 18 do 25 stycznia. Chrześcijanie różnych wyznań na całym świecie spotykają się na ekumenicznych nabożeństwach, modlitwach, konferencjach, koncertach i innych spotkaniach. Uczestniczą w nich Kościoły członkowskie Polskiej Rady Ekumenicznej, które od kilkudziesięciu lat są zaangażowane w ruch ekumeniczny.

Dla przedstawicieli Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (luteran) ekumeniczne otwarcie jest elementem ich tożsamości wyznaniowej. Wystarczającym warunkiem jedności chrześcijan jest wspólne głoszenie Ewangelii i udzielanie zgodnie z nakazem Chrystusowym sakramentów: chrztu i Wieczerzy Pańskiej (Eucharystii). Warunkiem jedności dla luteran nie jest uznanie innego – ponad lub obok Słowa Bożego – autorytetu w Kościele, jednakowa organizacja Kościoła, ceremonie liturgiczne lub jednomyślność we wszystkich sprawach wiary. Widzialna jedność i jej pragnienie Kościoła realizują się we wspólnym świadectwie na rzecz Ewangelii oraz we wspólnej Eucharystii.

Zjednoczony Kościół Metodystyczny, którego częścią jest Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w Polsce, tak określa swój stosunek do zaangażowania ekumenicznego: „Jedność chrześcijańska opiera się na teologicznym zrozumieniu, że przez wiarę w Jezusa Chrystusa stajemy się współczłonkami jednego ciała Chrystusowego. Jedność chrześcijan nie jest kwestią wyboru, lecz jest darem, który należy przyjąć i wyrazić. (…) Angażujemy się na wiele sposobów, aby fakt wzajemnego uznania Kościołów, wiernych i służby, doprowadził nas do wspólnego uczestnictwa w Komunii Świętej całego ludu Bożego” (Księga Dyscypliny ZKM).

Kościół Polskokatolicki pozostaje otwarty na dialog ekumeniczny, współpracę między Kościołami, która obfituje w pozytywne dzieła i pomaga przełamać wzajemne uprzedzenia i niechęć. Organizator Kościoła Polskokatolickiego bp Franciszek Hodur wspominał w swoich pismach o wspólnych źródłach wszystkich chrześcijan, modlitwie i liturgii, która może jednoczyć wierzących. Ruch starokatolicki, którego częścią jest Kościół Polskokatolicki, od swojego początku w XIX w. był otwarty na dialog. W historii Kościoła Polskokatolickiego, choć relatywnie krótkiej, znaleźć można zarówno ożywiony dialog ekumeniczny, jak i momenty braku współpracy.

Mariawici są ruchem od początku otwartym na ekumenizm i dialog międzyreligijny oraz z osobami niewierzącymi i nieidentyfikującymi się z żadną religią. Ma to swój wyraz w tekstach liturgicznych, objawieniach i wypowiedziach Mateczki św. Marii Franciszki Kozłowskiej, w oficjalnych dokumentach Kościoła oraz artykułach zamieszczanych na łamach mariawickiej prasy. Mariawicka wizja ekumenizmu skoncentrowana jest na zjednoczeniu wokół Sakramentu Ołtarza. Według Mateczki głównym fundamentem zjednoczenia „powinna być wiara i cześć dla Przenajświętszego Sakramentu Ołtarza (…). Każdy Kościół niech też zachowuje swoje zwyczaje, modły i nabożeństwa i niech drugiemu swoich praktyk religijnych nie narzuca. We wszystkiem niech będzie miłość, w rzeczach niekoniecznych do zbawienia – wolność, a w koniecznych jedność”. Ekumenizm wpisany jest w mariawicką tożsamość wyznaniową, a wychowanie do ekumenizmu stanowi element doktryny Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Kościół Prawosławny, pamiętając, że do jedności wzywał Jezus Chrystus mówiąc: „aby wszyscy byli jedno, jak Ty Ojcze we mnie, a ja w Tobie, aby i oni byli w nas jedno…” (J 17,21), modli się o tę jedność podczas każdej liturgii: „o pokój całego świata, stałość świętych Bożych Kościołów i zjednoczenie wszystkich do Pana módlmy się” (Ektenia wielka, św. Liturgia św. Jana Chryzostoma). Stąd wynika obowiązek prawosławnych modlitwy o zjednoczenie podzielonego chrześcijaństwa.

Wszystkie Kościoły członkowskie Polskiej Rady Ekumenicznej należą do Konferencji Kościołów Europejskich, a pięć z nich również do Światowej Rady Kościołów (są to Kościoły: Ewangelicko-Augsburski, Mariawitów, Polskokatolicki i Prawosławny, a pośrednio także Ewangelicko-Metodystyczny, będąc częścią Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego w Europie Środkowej i Południowej). W 2000 r. sześć Kościołów należących do PRE i Kościół Rzymskokatolicki w Polsce przyjęły wspólną deklarację „Sakrament chrztu znakiem jedności” o wzajemnym uznaniu chrztu. W kolejnych latach wszystkie Kościoły PRE i Kościół Rzymskokatolicki ogłosiły kilka innych dokumentów ekumenicznych (na temat ochrony stworzenia, świętowania niedzieli, otwarcia na uchodźców, 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę). Wypracowany został również dokument dotyczący małżeństw mieszanych wyznaniowo, ale od 2011 r. czeka na aprobatę Watykanu.

Więcej o stosunku Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej do ekumenizmu tutaj