Aktualności

1 grudnia 2024

Adwent w Kościołach Polskiej Rady Ekumenicznej

Msza roratnia w kościele mariawickim w Nowej Sobótce (fot. Mirosław Ryśkiewicz)

Rozpoczyna się adwent – okres poprzedzający święta Bożego Narodzenia, który jest też czasem oczekiwania na przyjście Chrystusa. Dla chrześcijan różnych wyznań jest to wyjątkowy czas zarówno w życiu liturgicznym, jak i duchowym. Jak obchodzony jest adwent w Kościołach zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej?

Termin „adwent” pochodzi od łacińskiego słowa adventus i oznacza przyjście. Chrześcijanie używają tej nazwy zarówno do opisania przyjścia Chrystusa na ziemię poprzez narodzenie z Marii Panny, jak i na określenie powtórnego przyjścia Chrystusa w chwale (paruzja).

Adwent rozpoczyna rok kościelny w Kościołach ewangelickich i starokatolickich.

W tradycji ewangelicko-augsburskiej (luterańskiej) adwent związany jest z oczekiwaniem na powtórne przyjście Chrystusa, przygotowaniem się do kolejnej pamiątki jego urodzin, ale też zachęca do zmian, do prostowania i naprawiania wielu spraw w życiu. W czasie adwentu odprawiane są w parafiach ewangelickich tygodniowe nabożeństwa adwentowe. To czas oczekiwania i nadziei. Oczekiwaniu towarzyszą symbole obecne w liturgii.

W Kościele Ewangelicko-Metodystycznym adwent to czas przygotowania na przyjście Chrystusa w różnych aspektach: przyjście Jezusa (Mesjasza) narodzonego w Betlejem, Jego powtórne przyjście przy końcu świata oraz ciągłe przychodzenie Chrystusa do życia i serca wierzących. W ciągu czterech tygodni czytania Pisma Świętego przechodzą od fragmentów o powtórnym przyjściu Chrystusa na sąd, przez fragmenty Starego Testamentu o oczekiwaniu na przyjście Mesjasza, do fragmentów Nowego Testamentu o zapowiedziach przybycia Chrystusa, głoszonych przez Jana Chrzciciela i aniołów.

W Kościele Ewangelicko-Reformowanym adwent uobecnia oczekiwanie przedchrześcijańskie na przyjście zbawienia, teraźniejszość zbawienia w Jezusie Chrystusie, które już się dokonało, oraz przyszłość tego zbawienia – jeszcze ukrytą, ale która zostanie odsłonięta na końcu czasów. W liturgii adwentowej święci się pamiątkę wcielenia Słowa Bożego, które już się dokonało i które trwa, oraz oczekiwanie ponownego przyjścia Chrystusa: na sąd ostateczny i ostateczne odkupienie, które jeszcze nie nastąpiło.

W ewangelickich domach i kościołach – zarówno luterańskich, metodystycznych, jak i reformowanych – pojawiają się wieńce adwentowe z czterema świecami, które zapalane są w kolejne niedziele adwentu. Zwyczaj ten staje się również popularny w kościołach i domach starokatolickich, gdzie dodatkowo umieszcza się roratkę – białą świecę z niebieską kokardą symbolizującą Maryję, noszącą w sobie Chrystusa, Światłość Świata.

Adwent w Kościele Polskokatolickim to z jednej strony czas oczekiwania na przyjście Zbawiciela w sensie eschatologicznym, z drugiej zaś przygotowania do świętowania pamiątki wcielenia Syna Bożego. Dlatego składa się z dwóch części. Pierwsza, trwająca do 16 grudnia, to czas szczególnego podkreślenia motywów eschatologicznych, oczekiwania i gotowości na przyjęcie Boga, zaś druga, od 16 do 24 grudnia, to czas bezpośredniego przygotowania do celebracji Bożego Narodzenia. Tradycją okresu adwentu są msze roratnie, czyli msze wotywne o Najświętszej Maryi Pannie, sprawowane tradycyjnie przed świtem, na których używa się białego koloru liturgicznego. Adwent to także czas rekolekcji adwentowych, czyli specjalnych dni skupienia, w czasie których wierni słuchają nauk przygotowujących do Bożego Narodzenia i mają okazję do przystąpienia do spowiedzi przed świętami.

W tradycji mariawickiej rozróżnia się trojakie przyjście Chrystusa: pierwsze – historyczne ponad dwa tysiące lat temu; drugie – mistyczne, do duszy człowieka; trzecie – powtórne na sąd ostateczny. Radosne oczekiwanie w adwencie zawiera w sobie elementy pokutne. Kościół wzywa także wiernych do rezygnacji z organizowania hucznych imprez, praktykowania modlitwy, postu i jałmużny, podejmowania różnego rodzaju wyrzeczeń i postanowień. W niektórych parafiach odprawiane są rekolekcje adwentowe. Rankiem odprawiane są msze roratnie. Post w Kościele mariawickim nie polega na wstrzymywaniu się od pokarmów mięsnych, ale raczej na wyrzeczeniu się określonej przyjemności. W rozumieniu mariawickim adwent (oczekiwanie na przyjście Jezusa) trwa przez całe życie. W szczególny sposób rozważa się powtórne przyjście Chrystusa do duszy każdego człowieka, które następuje na skutek przyjmowania komunii świętej.

W Kościele Prawosławnym przed świętem Narodzenia Chrystusa trwa czterdziestodniowy post (od 15/28 listopada do 25 grudnia / 7 stycznia). Jest to czas wstrzemięźliwości. Celem postu jest wzmożona troska o zbawienie duszy i oczyszczenie z grzechów. Cielesny post polega na powstrzymaniu się od obfitych, głównie mięsnych oraz mlecznych posiłków, na dobrowolnym wyrzeczeniu się wszelkiego łakomstwa. Nieodłączny od cielesnego, post duchowy jest okresem wzmożonej pobożności, walki z grzechem i duchowego doskonalenia się, a także koncentracji na osobach potrzebujących. W okresie postu bożonarodzeniowego prawosławni obchodzą święto Wprowadzenia Bogurodzicy do świątyni oraz niedziele świętych Praojców i Ojców. Ostatni dzień postu, Wigilia, nazywany jest soczelnikom od słowa socziwo, które jest nazwą potrawy, jaką należy spożyć w tym dniu. W Wigilię obowiązuje surowy post do wieczornych godzin. Spożywanie posiłku dopuszcza się dopiero po zachodzie słońca.

Więcej o obchodzeniu adwentu w Kościołach zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej tutaj