W Sarajewie odbyła się międzynarodowa konferencja „Fundamentalista czy odpowiedzialny obywatel? Wkład wspólnot religijnych w kształtowanie społeczeństw europejskich”. Kilkadziesiąt młodych ludzi różnych wyznań i religii zastanawiało się nad tym, jak zapobiegać fundamentalizmowi i angażować się w działalność obywatelską.

Konferencja odbywała się od 28 listopada do 5 grudnia. Do stolicy Bośni i Hercegowiny przyjechało sześćdziesięcioro młodych chrześcijan, muzułmanów i żydów z Anglii, Irlandii, Islandii, Włoch, Czech, Słowacji, Rumunii, Litwy, Łotwy, Estonii, Niemiec, Macedonii, Francji, Holandii i Egiptu. Obecni byli też przedstawiciele gospodarzy oraz siedmioro Polaków, w tym cztery osoby z Żydowskiego Stowarzyszenia Czulent oraz dwoje przedstawicieli młodzieży Polskiej Rady Ekumenicznej: Zofia Kozłowska-Socha oraz Rafał Socha. Organizatorem konferencji była Ekumeniczna Rada Młodzieży w Europie (EYCE) we współpracy z Forum Muzułmańskich Organizacji Młodzieżowych i Studenckich w Europie (FEMYSO).

W trakcie tygodnia w Sarajewie dla uczestników przygotowano różne warsztaty oraz wykłady. Jednym z mówców był pochodzący z Indii, a obecnie mieszkający w Danii Bashy Quraishy, dziennikarz i przewodniczący European Network Against Racism. Jest to największa w Unii Europejskiej organizacja zajmująca się przeciwdziałaniem rasizmowi, zrzeszająca około 600 organizacji członkowskich. Na konferencji w Sarajewie Bashy Quraishy mówił o przyczynach wykluczenia społecznego i powodach powstawania agresji w społecznościach stanowiących mniejszość na danym terytorium.

Ajmal Masoor z Towarzystwa Muzułmańskiego Wielkiej Brytanii opowiadał o sytuacjach, jakie spotykają muzułmanów żyjących od kilku nawet pokoleń w Anglii. Mówił też, jak różne rodzaje fundamentalizmu mają wpływ na społeczeństwo.

Dirk Thesenvitz z Niemiec, od 16 lat pracujący dla EYCE, poprowadził warsztaty, w czasie których uczestnicy zastanawiali się, jak na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat zmieniły się możliwości oraz przeszkody do bycia zaangażowanym społecznie oraz co to znaczy być odpowiedzialnym obywatelem.

Na zakończenie konferencji jej uczestnicy przygotowali stanowisko końcowe, w którym jako chrześcijanie, muzułmanie i żydzi wyrażają zaniepokojenie rosnącymi trendami ekstremistycznymi czy fundamentalistycznymi – mającymi zarówno religijne jak i świeckie podstawy. Sprzeciwiają się usuwaniu religii z publicznego dyskursu. „Twierdzimy stanowczo, że religijna tożsamość nie powinna być wykluczana ze sfery publicznej. Aby osiągnąć sprawiedliwsze społeczeństwo ludzie wszystkich przekonań i wierzeń muszą w równym stopniu uczestniczyć w działalności obywatelskiej” – czytamy w stanowisku końcowym sarajewskiej konferencji.

W tekście tego stanowiska zaproponowano również praktyczne metody, dzięki którym taka sytuacja będzie możliwa. W zakresie edukacji zarekomendowano zwiększenie świadomości na temat roli wspólnot religijnych w społeczeństwie oraz obowiązków obywatelskich we wspólnotach religijnych. Proponuje się też szeroki dialog oraz współpracę – zarówno na poziomie indywidualnych kontaktów międzyludzkich jak też instytucji religijnych i świeckich. Zachęca się także młodych obywateli różnych wyznań do angażowania się w politykę, wolontariat, działalność mediów czy organizacji pozarządowych.

Na zdjęciu uczestnicy konferencji w Sarajewie, fot. Daniel Barton