Pojednanie w Europie
zadanie Kościołów na Ukrainie, Białorusi, w Polsce i w Niemczech
__________________
Broszura o projekcie „Pojednanie” (pdf):
wersja polska | wersja niemiecka
__________________
Niemiecko-Polska Komisja Kontaktów istnieje od 1974 roku. Uczestniczą w niej przedstawiciele Kościoła Ewangelickiego w Niemczech oraz Polskiej Rady Ekumenicznej, którzy pracują wspólnie nad procesem pojednania między obydwoma sąsiadującymi krajami.
Od czasu II Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego w 1997 r. bilateralna współpraca nad pojednaniem zaowocowała nowym Projektem, zatytułowanym „Pojednanie w Europie – zadanie Kościołów na Ukrainie, Białorusi, w Polsce i w Niemczech”. Aby odpowiedzialnie wdrażać Projekt, uczestniczą w nim przedstawiciele Kościoła Prawosławnego, Rzymskokatolickiego, Grekokatolickiego i Kościołów Ewangelickich z czterech krajów: Ukrainy, Białorusi, Niemiec i z Polski. Grupa, działając pod patronatem Niemiecko-Polskiej Komisji Kontaktów i opierając się na wspólnym chrześcijańskim fundamencie pojednania Trójjedynego Boga z ludźmi, ma za zadanie doprowadzenie do wspólnego dialogu między zróżnicowanymi konfesyjnie Kościołami z Europy Środkowej i Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem czterech reprezentowanych w Grupie. Wzajemne słuchanie siebie przy jednym stole jest bowiem pierwszym krokiem na drodze poznawania się, lepszego zrozumienia i wzajemnej akceptacji.
Drugi krok to perspektywa dostrzeżenia wielkiego bogactwa w różnorodności historycznego kształtowania się wiary chrześcijańskiej, które może być stopniowo odkrywane i spożytkowane w trakcie rozwoju procesu pojednania między Kościołami i narodami.
Trzeci krok to wprowadzanie w życie wspólnych projektów i działań w poszczególnych krajach przez istniejące tam Kościoły.
Historia Projektu
Projekt „Pojednanie w Europie – zadania Kościołów na Ukrainie, Białorusi, w Polsce i w Niemczech” zainicjowany został w 1995 r. w „Haus der Stille” w Weitenhagen (koło Greiswaldu) przez Komisję Kontaktów między Polską Radą Ekumeniczną a Kościołem Ewangelickim Niemiec. Następnie zaprezentowano go podczas II Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego w Grazu w 1997 r. Kościoły i Komisja Kontaktów zajmując się procesem pojednania od 1974 r. zebrały na tym polu wiele doświadczeń. Pełne napięć, zarówno kulturowe jak i konfesyjne podziały pomiędzy Polską a jej wschodnimi sąsiadami – Ukrainą i Białorusią – pogłębiane były i są nie tylko na skutek historycznych konfliktów i urazów, ale dodatkowo wzmacniane poprzez narastające kryzysy gospodarcze i społeczne. Ich kolejną przyczyną jest rozszerzenie Unii Europejskiej na Wschód, które miało miejsce 1 maja 2004 r. Mając na uwadze coraz poważniejsze różnice natury wyznaniowej, politycznej, gospodarczej i socjalnej, w oparciu o pozytywne doświadczenia z polsko-niemieckiego procesu pojednania, Kościoły stanęły w obliczu pytania o ich aktualne zadania w dziedzinie pojednania w tym regionie.
Zadania Kościołów w procesie pojednania w kontekście jednoczącej się Europy
Od wielu lat polsko-niemieckie stosunki stanowią jeden z istotnych czynników polityki europejskiej. Stabilizacja, czy też względnie bezkonfliktowa atmosfera panująca wzdłuż Odry od 1989 r., jest jednym z niezaprzeczalnych wyznaczników ogólnoeuropejskiego porządku. Sytuacja na Ukrainie i Białorusi rysuje się, niestety, znacznie mniej stabilnie. Wieloletnie doświadczenia z pracy nad polsko-niemieckimi stosunkami mogą okazać się bardzo ważne dla dalszego europejskiego procesu pojednania.
Dotychczasowe efekty pracy i perspektywy na przyszłość
We wspólną pracę Międzykościelnej Grupy Roboczej zaangażowani są przedstawiciele Kościołów Ewangelickich, Rzymskokatolickiego, Grekokatolickiego i Prawosławnego z Polski, Białorusi, Ukrainy i Niemiec.
Efekty działań:
- Międzykościelnej Grupie Roboczej udało się doprowadzić do wzrostu zaufania Kościołów uczestniczących w Projekcie do prowadzonych działań. Powierzenie Grupie zorganizowania „Misji Specjalnej” na Ukrainie jest tego wyraźnym dowodem. Niewątpliwie decydującym czynnikiem w powodzeniu tego przedsięwzięcia było zaproszenie do współpracy nie tylko tamtejszych Kościołów, ale również Kościołów z krajów sąsiednich, jak Białoruś czy Polska, a także z Niemiec.
- Z biegiem czasu udało się odczuwalnie zwiększyć intensywność współpracy na różnych płaszczyznach. W fazie początkowej członkowie Grupy musieli dopiero uczyć się utrzymywania kontaktów, wzajemnego szacunku, respektowania własnej odmienności oraz sposobów przekazywania informacji. Z czasem stawało się to coraz łatwiejsze, nawet jeśli aktualne problemy w różnych regionach oddziaływały od czasu do czasu negatywnie na nastroje w Grupie.
- Wydaje się, że sprawdził się pomysł rozpoczęcia pracy nad pojednaniem od tematów praktyczno-teologicznych, społecznych i socjalnych. Wobec wyzwań, jakie w dzisiejszych czasach stoją przed Kościołami, zasada ta okazała się pożyteczna i korzystna – dzięki niej nie podważono ani nie pominięto niczyjej tożsamości.
Należy stwierdzić, że Międzykościelnej Grupie Roboczej oraz całemu Projektowi udało się spełnić funkcję pomostu:
- między Kościołem wschodnim i zachodnim,
- między krajami Unii Europejskiej i tymi, które do Unii nie należą,
- między Kościołem a społeczeństwem.
Niektóre próby przerzucania pomostów wymagały sporego wysiłku, niektóre konstrukcje są jeszcze niezbyt mocne i niezbyt pewne. Jednak budowanie mostów jest możliwe, a z czasem okazuje się, że można po nich przechodzić i przenosić ciężary.
Czytaj więcej o projekcie „Pojednanie w Europie”