Ekumeniczna konferencja o ekologii

fot. Michał Karski

O współczesnych wyzwaniach ekologicznych z perspektywy teologicznej, nauk przyrodniczych i praktyki dyskutowano podczas konferencji „Człowiek jako zarządca i opiekun ziemi. Ekologiczne wyzwania XXI w.”, zorganizowanej przez Polską Radę Ekumeniczną.

Konferencja odbyła się 29 października w Centrum Luterańskim w Warszawie. Została zorganizowana w ramach projektu „Pielgrzymka sprawiedliwości i pokoju”, zainicjowanego przez Światową Radę Kościołów. Wśród prelegentów znaleźli się teologowie różnych wyznań chrześcijańskich, naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a także przedstawiciele Ministerstwa Środowiska i organizacji ekologicznych.

– Egoizm ludzki przyczynił się do zniekształcenia posłannictwa człowieka. Polecenie „Zapełniajcie ziemię” często jest rozumiane jako ujarzmianie ziemi, tymczasem powinniśmy się nią opiekować – zauważył prezes Polskiej Rady Ekumenicznej abp Jeremiasz otwierając konferencję.

Ks. dr Ireneusz Lukas, dyrektor PRE, mówił o inicjatywach Rady na rzecz ochrony stworzenia. Przypomniał o ekumenicznej obecności na szczytach klimatycznych ONZ i konferencjach na temat ekologii, a także o ogłoszonym w 2013 r. „Apelu Kościołów w Polsce o ochronę stworzenia”. – Świat Biblii nie widzi przyrody jako podrzędnej, niższej czy złej. Ludzie i przyroda współpracują ze sobą i są w równym stopniu podporządkowani władzy Boga. Jest to najlepiej widoczne w żydowskiej koncepcji przymierza – przekonywał ks. Lukas.

Referat o ekologii biblijnej wygłosił ewangelicki biblista ks. prof. Marek Jerzy Uglorz z Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. – Nasza cywilizacja nauczyła się walczyć z czasem i przestrzenią. A czas i przestrzeń to dary – podkreślił.

O pielgrzymce sprawiedliwości i pokoju oraz zaangażowaniu międzynarodowych organizacji ekumenicznych w ochronę stworzenia mówił ks. dr Peter Pavlovič z Konferencji Kościołów Europejskich. Opowiadał o idei projektu pielgrzymki sprawiedliwości i pokoju, tłumaczył też, dlaczego Kościoły zajęły się tematem sprawiedliwości klimatycznej. – Kościoły przyjęły do wiadomości perspektywę naukową przedstawioną w V Raporcie Międzynarodowego Zespołu ds. Zmian Klimatu, zgodnie z którą w celu ograniczenia globalnego ocieplenia poniżej wzrostu temperatury o 2 stopnie konieczne jest pilne działanie – powiedział. Zwrócił uwagę, że coraz więcej chrześcijan dostrzega, iż tematyka ryzyka klimatycznego nie jest związana tylko ze środowiskiem naturalnym, ale też z wiarą i pojęciem sprawiedliwości. – Kwestia sprawiedliwości oraz jej głębokie powiązanie ze zmianami klimatycznymi i troską o stworzenie mają krytyczne znaczenie w zrozumieniu, dlaczego zmian klimatycznych nie da się oddzielić od chrześcijańskiego pojmowania życia oraz naszego rozumienia relacji pomiędzy ludźmi i światem – przekonywał przedstawiciel KKE.

Inicjatywy ekologiczne w Kościele Rzymskokatolickim zaprezentował Kasper Jakubowski z Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu. Przypomniał, że w maju ukazała się encyklika papieska „Laudato si’” poświęcona ochronie środowiska naturalnego. Opowiadał o takich inicjatywach, jak ogrody św. Franciszka, dzień modlitw o stworzenie czy portal internetowy swietostworzenia.pl. Zwrócił uwagę, że w XXI w. kwestia ochrony przyrody rozstrzygnie się w miastach, a wybór jest pomiędzy dalszą degradacją a zrównoważoną urbanizacją. – Czy katolicy są w stanie wyjść ze swoich stref komfortu? – pytał prelegent.

Kolejne referaty wygłosili specjaliści w zakresie ekologii i nauk przyrodniczych. Iwo Łoś z Fundacji Greenpeace Polska mówił, że stopień zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest jednym z najwyższych w Unii Europejskiej. – Co roku z tego powodu umiera w Polsce 45 tys. ludzi – powiedział. Przekonywał też, że więcej ludzi umiera przez elektrownie węglowe niż w wypadkach samochodowych. – Energetyka węglowa jest subsydiowana przez całe społeczeństwo poprzez ponoszenie zewnętrznych kosztów zdrowotnych – tłumaczył prelegent. Zauważył również, że encyklika „Laudato si’” została w Polsce przyjęta jako antypolska i antywęglowa. – To zadanie Kościołów i środowisk ekumenicznych, aby tłumaczyć dziennikarzom, o co w tych sprawach chodzi – podkreślił.

Dr Ewa Kaznowska ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego wygłosiła referat na temat roli wody. – Woda ma ogromne znaczenie dla ludzi pod względem zdrowotnym, bytowym, społecznym, kulturowym i religijnym – zauważyła. Mówiła też o konsekwencjach, jakie dla zasobów wodnych niosą zmiany klimatu. Są to np. zmiany poziomu jezior i wód gruntowych czy też rozregulowanie opadów rocznych, co prowadzi zarówno do powodzi, jak i do susz.

Kolejne dwa referaty dotyczyły współczesnych wyzwań i możliwości związanych z troską o jakość gleby i stan lasów. O glebach mówiła Joanna Kwapisz z Ministerstwa Środowiska, zaś o lasach prof. Stanisław Miścicki z SGGW. – Zanieczyszczenia, które dostają się do roślin, drogą łańcucha pokarmowego trafiają do człowieka – tłumaczyła Joanna Kwapisz. Z kolei prof. Miścicki przypomniał, że dewastacja lasów i środowiska przyrodniczego przyczyniły się do upadku takich państw starożytnych, jak Sumeria, Babilon czy Asyria. Podkreślał, że lasy pełnią funkcję gospodarczą i socjalną. – Warunkami zachowania lasów są: pozbycie się egoizmu i chciwości, umiejętność ograniczania żądań i oczekiwań, polepszanie warunków życia ludzi oraz rozwój wiedzy i racjonalnego gospodarowania – skonkludował badacz.

Ostatni referat wygłosiła Małgorzata Szymborska z Ministerstwa Środowiska. Mówiła o ekologicznej gospodarce odpadami. Przekonywała, że w tej kwestii wszystko zaczyna się w naszych głowach. – Gdybyśmy dobrze zbierali makulaturę, to zaoszczędzilibyśmy dużo drewna – zauważyła.

Michał Karski

Poniżej fotorelacja z konferencji (fot. Michał Karski)