Reformacja szwajcarska

• Telewizja

  18.02.2020, godzina 6:15 | TVP 2

  
  
  

  Początek reformacji w Szwajcarii związany jest z działalnością Ulryka Zwingliego (1484–1531), duchownego, reformatora, humanisty.

  Urodził się w rodzinie rolniczej we wsi Wildhaus w opactwie Sankt Gallen. Jego przeznaczeniem był stan duchowny. Studiował w Wiedniu i Bazylei. Dzięki swym zdolnościom i walorom intelektualnym używany był do misji dyplomatycznych i politycznych. W 1504 r. przyjął święcenia kapłańskie, a w 1506 r. został proboszczem w Glarus. Będąc księdzem spotykał się w Kościele katolickim z nadużyciami, na które się nie godził. Jako doskonały obserwator zwracał szczególną uwagę na życie wewnętrzne w Kościele. Jednocześnie życie duchownego łączył z gruntownymi studiami humanistycznymi i pogłębianiem znajomości Pisma Świętego. W latach 1513–1516 towarzyszył najemnym oddziałom szwajcarskim walczącym we Włoszech jako jałmużnik. Po powrocie do kraju stał się orędownikiem likwidacji kondotierskiej służby swych rodaków, uważał ją bowiem za poniżającą, niemoralną i wysoce szkodliwą dla kraju. To na skutek jego interwencji Rada Związku Szwajcarskiego podjęła decyzję wstrzymania wszelkiego werbunku i niezawierania żadnych przymierzy z obcymi państwami na okres 25 lat.

  Równocześnie przystąpił Zwingli do radykalnej reformy Kościoła, w czym poparła go całkowicie rada miejska Zurychu. Pierwszym większym manifestem reformatora szwajcarskiego było ogłoszenie w sierpniu 1522 r. 67 tez nowego wyznania (Apologeticus Architeles). Przeprowadzona przez niego w Zurychu reforma kościelna była znacznie bardziej radykalna niż Lutra. Uznawał Pismo Święte za jedyne źródło wiary. Z kościołów usunął wszystkie obrazy i ołtarze, za jedyną formę nabożeństwa uznał czytanie Biblii, kazania i udzielanie komunii pod obiema postaciami. Pod jego wpływem rada miejska skasowała celibat duchowieństwa, wprowadziła język narodowy do nabożeństw i zabroniła odprawiania mszy. Rozszerzał swoją działalność, zdołał zorganizować podobne gminy wyznaniowe w Bazylei i Bernie, mimo sprzeciwu tamtejszego patrycjatu. W akcji tej pomocni mu byli Johannes Heussgen, zwany Oecolampadius, i Berchtold Haller, jego gorliwi zwolennicy. Rosnące rozdźwięki między katolikami a protestantami szwajcarskimi doprowadziły do wybuchu wojny domowej. Zwingli zginął w bitwie pod Kappel 11 października 1531 r., a jego ciało poćwiartowano i spalono.

  Wkrótce po śmierci Zwingliego pojawił się w Szwajcarii inny wybitny reformator, którego nauka zdobyła sobie największe uznanie spośród wszystkich odłamów protestantyzmu. Był nim Jan Kalwin (1509–1564).

  Reportaż opowiada o głównych nurtach reformacji szwajcarskiej, założeniach reformatorów, ich przemyśleniach dotyczących wiary, społeczeństwa, życia i człowieka.