Miasto z milionów cegieł

• Telewizja

  13.03.2018, godzina 6:55 | TVP 2

  
  
  

  Pisarz Paweł Hulka-Laskowski jest uznawany za najwybitniejszego obywatela miasta Żyrardowa. Urodził się ponad sto lat temu, 25 czerwca 1881 r. w rodzinie czeskich emigrantów. Przez całe życie związany był z Żyrardowem.

  Wspominając twórcze i pracowite życie Pawła Hulki-Laskowskiego, zakończone 29 października 1946 r. w cieszyńskim szpitalu, Adolf Badura napisał, że śmierć Hulki jest nie tylko stratą dla kultury polskiej, „ale również dla europejskiej literatury religioznawczej i humanizmu”. W okresie II Rzeczpospolitej Hulka należał, obok Stefana Żeromskiego, do czołowych polskich pisarzy wyznania ewangelicko-reformowanego.

  Był pierwszym tłumaczem nowożytnej literatury czeskiej na język polski. Przełożył przede wszystkim znakomite dzieło Jaroslava Haška „Przygody dobrego wojaka Szwejka”. Do świadomości Polaków wprowadził także wiele innych czeskich utworów literackich, m.in. dzieła Karela Čapka.

  Paweł Hulka-Laskowski to niebywale wszechstronna postać. Poza działalnością translatorską był znanym w okresie międzywojennym publicystą. Pisał też wspomnienia z okolic rodzinnego Żyrardowa. Ta lektura to zapis rozwoju miasta i jego okolic. Historia kształtowania się okolic Warszawy. Jego postawa społeczna i stosunek do środowisk robotniczych świadczą o wielkich ambicjach i możliwościach twórczych.

  Żyrardów ma niezwykłą, wielokulturową historię. Niewiele osób wie, że nazwa tej podwarszawskiej miejscowości pochodzi od francuskiego nazwiska, a jej założenie w pierwszej połowie XIX w. wiązało się z otwarciem fabryki lnu. Żyrardów miał być miastem idealnym, w którym spełnią się wszystkie postulaty dziewiętnastowiecznego miasta przemysłowego. Jak dziś prezentuje się to miejsce? Jak teraz wygląda „polska stolica lnu”? Drugiego miasta o takiej architekturze tutaj nie ma. To unikat w tej części Polski, ale też unikat na skalę europejską.

  Historia miasta sięga roku 1829, kiedy zawiązano spółkę Karol Scholtz i Spółka, której zadaniem było uruchomienie pierwszej na terenach Cesarstwa Rosyjskiego fabryki lniarskiej. Miasto swoją nazwę wywodzi od nazwiska pierwszego dyrektora technicznego żyrardowskiej fabryki lniarskiej Philippe’a de Girarda – inżyniera, konstruktora i wynalazcy m.in. turbiny wodnej oraz maszyny do mechanicznego przędzenia lnu.