Menonici w Polsce

• Telewizja

  17.04.2018, godzina 7:00 | TVP 2

  
  
  

  Menonici to wyznanie chrześcijańskie zaliczane do protestantyzmu, powstałe w roku 1539 w Holandii. Jest jednym z nurtów anabaptyzmu, wywodzi nazwę od swego założyciela – Menno Simmonsa. W wyniku prześladowań część wspólnoty menonickiej opuściła Holandię w 1555 r. i szukała przyjaznego miejsca do osiedlenia się w całej Europie.

  W Polsce menonici osiedlali się między innymi na Żuławach w Dolinie Dolnej Wisły oraz w Kazuniu koło Warszawy, na terenach dotychczas niezamieszkanych, dając początek tzw. kolonizacji olęderskiej. Byli niezwykle pracowici, wykazywali się ogromną zręcznością i kunsztem, jeśli chodzi o osuszanie bagien, w ciągu stu lat udało im się osuszyć znaczny obszar ziemi. Menonici skupiali się w gminach flamandzkich i fryzyjskich. Stworzyli kulturę o niezwykle surowych obyczajach i zasadach, praca stanowiła dla nich istotną wartość. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. musieli uchodzić przed pruskim militaryzmem (menonici nie uznają służby wojskowej). Część ich udała się do Ameryki Północnej lub Rosji, dając początek ruskim menonitom, pozostali szybko ulegli germanizacji (czemu sprzyjało podobieństwo języków niderlandzkiego i niemieckiego). Amerykańscy menonici żyją do dziś, np. w okolicach Kitchener i St. Jacobs w Ontario w Kanadzie, gdzie wyróżniają ich charakterystyczne czarne kapelusze oraz niekorzystanie ze zdobyczy cywilizacji (prądu czy motoryzacji – podróżują bryczkami).

  Pozostawili po sobie ciekawą kulturę materialną, zadbane wioski, schludne i czyste chałupy, a może przede wszystkim liczne cmentarze o fantazyjnych nagrobkach (można je zobaczyć m.in. w Stogach i Karwieńskich Błotach). W 1945 r. musieli opuścić tereny Żuław z powodu zbliżającej się Armii Czerwonej. Reszta tutejszej ludności została wysiedlona do Niemiec po włączeniu Żuław do Polski. Zalanie polderów oraz pozbawienie konserwacji i stałego nadzoru urządzeń hydrotechnicznych spowodowało wyłączenie na wiele lat części Żuław z eksploatacji rolniczej.

  Podstawą wiary menonitów jest Biblia, uznawana za nieomylne, objawione Słowo Boże. Wierzą, że człowiek został oddzielony od Boga przez grzech, a jego zbawienie możliwe jest tylko dzięki niezasłużonej łasce Boga. Łaska ta dostępna jest dzięki śmierci Jezusa na krzyżu i może być przyjęta tylko wiarą. Zbawienia nie można osiągnąć poprzez dobre uczynki lub obrzędy religijne.