W związku z pierwszą rocznicą katastrofy samolotu prezydenckiego w Smoleńsku w całym kraju odbyło się szereg uroczystości. Obecne były rodziny ofiar tego tragicznego wypadku, najwyżsi przedstawiciele państwa, a także reprezentanci Kościołów.

10 kwietnia 2010 r. w Smoleńsku rozbił się samolot z polską delegacją, udającą się na uroczystości związane z 70. rocznicą zbrodni katyńskiej. W katastrofie zginęli m.in. prezydent Polski Lech Kaczyński, jego żona Maria, ostatni prezydent Polski na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, ministrowie kancelarii prezydenckiej, parlamentarzyści, wysocy urzędnicy państwowi, przedstawiciele polskich sił zbrojnych, rodzin katyńskich i innych stowarzyszeń, funkcjonariusze Biura Ochrony Rządu, załoga samolotu.

Wśród 96 ofiar znaleźli się również duchowni – reprezentanci trzech tradycji chrześcijańskich: katolickiej, prawosławnej i protestanckiej. Wśród nich byli duchowni Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej: Prawosławny Ordynariusz WP abp gen. Miron Chodakowski oraz p.o. Naczelnego Kapelana Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego ks. płk Adam Pilch (pisaliśmy o tym tutaj).

W pierwszą rocznicę katastrofy smoleńskiej w całym kraju odbyły się liczne uroczystości upamiętniające jej ofiary.

Okęcie

Na płycie Wojskowego Lotniska Okęcie, skąd rok temu wystartował samolot prezydencki, odbyło się ekumeniczne nabożeństwo, w którym wzięli udział najbliżsi ofiar katastrofy smoleńskiej. Rozpoczęło się ono tuż przed godziną startu samolotu z delegacją udającą się rok temu do Katynia.

Na rozpoczęcie odczytano nazwiska wszystkich 96 ofiar katastrofy, w kolejności alfabetycznej, bez wymieniania żadnych służbowych tytułów – na znak, że wszyscy przed Bogiem są równi.

Nabożeństwo miało charakter liturgii słowa, podczas którego odczytano teksty biblijne oraz odśpiewano pieśni pochodzące z trzech tradycji liturgicznych: ewangelickiej, katolickiej i prawosławnej. Nabożeństwo prowadzili duchowni trzech wyznań: Jan Domian i Paweł Chodak z Kościoła Rzymskokatolickiego, Michał Dudicz z Kościoła Prawosławnego oraz Witold Twardzik z Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.

O 8:41, w godzinie katastrofy, odegrany został na trąbce utwór „Cisza”, podczas którego wszyscy obecni chwycili się za ręce. Następnie zapadło długie milczenie.

Powązki

Po zakończeniu nabożeństwa na Okęciu rodziny autokarami udały się na Wojskowy Cmentarz Powązkowski, gdzie o 10:30 pod pomnikiem ofiar rozpoczęły się uroczystości państwowe pierwszej rocznicy katastrofy smoleńskiej. Wzięli w nich udział m.in. prezydent Bronisław Komorowski, premier Donald Tusk, przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek, prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.

Uroczystość rozpoczęła się minutą ciszy, następnie został odegrany hymn narodowy. Przemówienia wygłosili prezydent oraz, w imieniu rodzin ofiar, Jolanta Przewoźnik – wdowa po Andrzeju Przewoźniku, sekretarzu Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Ekumeniczną modlitwę odmówili duchowni chrześcijańscy, a także rabin oraz imam.

Rzymskokatolicki biskup polowy Józef Guzek przywołał fragment ewangelii o wskrzeszeniu Łazarza oraz zapewnił o modlitwie za rodziny ofiar i wraz z nimi o modlitwie za tragicznie zmarłych. Prosił Zmartwychwstałego Chrystusa, aby otarł im łzy, pomógł dźwigać krzyż rozstania i samotności. – Wlej w nasze serca chrześcijańską nadzieję, ożyw wiarę w zmartwychwstanie i życie wieczne. Przypominaj nam każdego dnia, że miłość jest potężniejsza niż śmierć – modlił się katolicki hierarcha.

Prawosławny biskup polowy Jerzy Pieńkowski modlił się o wieczne odpoczniecie dla dusz ofiar katastrofy. – Ty jesteś zmartwychwstaniem, życiem i pokojem tragicznie zmarłych twoich sług – mówił.

Naczelny kapelan wojskowy Ewangelickiego Duszpasterstwa Wojskowego bp Mirosław Wola przytoczył fragment Listu ap. Piotra i w swojej modlitwie dziękował za życie tragicznie zmarłych. – Tobie drogimi byli i drogimi pozostali. Spraw aby pamięć o nich wyryta w naszych sercach i na tym kamieniu przyczyniła się do naśladowania najlepszych cnót tych, którzy odeszli – modlił się bp Wola.

Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich odśpiewał po hebrajsku Psalm 130, a Nezar Charif, imam wyznaniowej gminy warszawskiej Muzułmańskiego Związku Religijnego, wyrecytował po arabsku fragmenty z Koranu.

Kościoły

W związku z pierwszą rocznicą katastrofy smoleńskiej obradujący w tych dniach we Wrocławiu Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego podjął uchwałę, w której polecił uczcić pamięć ofiar katastrofy smoleńskiej biciem dzwonów ewangelickich kościołów 10 kwietnia o godzinie 8:41 i wspomnieniem w czasie nabożeństw. Centralne obchody rocznicy w Kościele Ewangelicko-Augsburskim odbyły się we Wrocławiu podczas nabożeństwa, w którym wzięli udział synodałowie oraz miejscowi parafianie.

Ofiary katastrofy smoleńskiej wspominane były również w licznych cerkwiach prawosławnych. Nabożeństwa żałobne (panichidy) odbyły się m.in. w Warszawie, Białymstoku, Siemiatyczach i Supraślu.

Wspomnienie duchownych

W ostatnich dniach odsłonięto tablice poświęcone pamięci tragicznie zmarłych duchownych: ks. Adama Pilcha w kościele luterańskim Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie (3 kwietnia) oraz abp. Mirona w soborze Św. Trójcy w Hajnówce (10 kwietnia). Wydane zostały również książki: postylla z kazaniami ks. Adama Pilcha „Byłem przechodniem” oraz album o abp. Mironie „Nieść pokój, kochać ludzi”.